Ulryk Zwingli. 500 lat Reformacji w Zurychu.
Sprawozdanie z konferencji
Wśród teologów, których poglądy miały istotne znaczenie dla rozwoju protestantyzmu oraz ukształtowania się nauki Kościołów ewangelicko-reformowanych, Ulryk Zwingli zajmuje niewątpliwie jedno z czołowych miejsc. Mimo że w XVI wieku jego koncepcje zyskały w naszym kraju spore grono zwolenników, to obecnie postać Reformatora z Zurychu jest w Polsce mało znana. Zdecydowanie więcej miejsca w krajowym dyskursie naukowym poświęca się Marcinowi Lutrowi i Janowi Kalwinowi. Z tego powodu zasadniczym celem konferencji Ulrich Zwingli. 500 lat Reformacji w Zurychu, która odbyła się 6 listopada 2019 roku w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, było wypełnienie tej luki. Pochyleniu się nad postacią szwajcarskiego Reformatora sprzyjał również rok 2019, który w środowiskach ewangelickich poświęcono pamięci Zwingliego. Konferencja została zorganizowana przez Wydział Teologiczny ChAT oraz Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP, zaś patronat nad nią objęła Ambasada Konfederacji Szwajcarskiej.
Uczestników konferencji powitali: JM ks. prof. ChAT dr hab. Bogusław Milerski – Rektor Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, JE Jürg Stephan Burri – Ambasador Konfederacji Szwajcarskiej w RP, JE ks. Marek Izdebski – Biskup Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP, prof. ChAT dr hab. Jerzy Ostapczuk – Dziekan Wydziału Teologicznego ChAT oraz prof. ChAT dr hab. Rafał Marcin Leszczyński – przewodniczący konferencji. Sympozjum poświęcone Reformatorowi z Zurychu zgromadziło wielu zwierzchników Kościołów chrześcijańskich, jak również przedstawicieli różnych ośrodków naukowych w Polsce.
Program konferencji został podzielony na trzy części. W pierwszej sesji, dwa pierwsze referaty miały na celu przedstawienie kontekstu historycznego, w jakim żył, działał i tworzył szwajcarski Reformator. Rozpoczęcie obrad od nakreślenia powyższej perspektywy było niezbędne dla odpowiedniego zrozumienia kolejnych referatów podejmujących zagadnienia teologiczne, filozoficzne, kulturowe, a także do łatwiejszego wydobycia i określenia novum myśli Zwingliego na tle twórczości innych Reformatorów. Zadania tego podjęli się dwaj historycy: prof. dr hab. Wojciech Kriegseisen (Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk) w referacie pt. Miasto jako „środowisko naturalne” ruchu reformacyjnego w XVI wieku. Przykład Ulryka Zwingliego oraz dr Piotr Robak (Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu Łódzkiego), którego tytuł wystąpienia brzmiał: Zurych w czasach Ulryka Zwingliego: władza i Kościół. Następnie ks. prof. PWT dr hab. Rajmund Pietkiewicz (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu) swoim referatem pt. Ulryk Zwingli jako biblista zajął się zwingliańską metodą interpretacji i wykładu tekstu Pisma Świętego zwaną Prophezei.
W drugiej sesji uwagę poświęcono wpierw sakramentologii zwingliańskiej. W pierwszym z nich ks. prof. dr hab. Piotr Jaskóła (Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego) zaprezentował koncepcję chrztu w teologii Reformatora z Zurychu oraz jej ewolucję. Z kolei prof. ChAT dr hab. Jerzy Sojka (Wydział Teologiczny ChAT) wybrał metodę porównawczą i przybliżył słuchaczom nie tylko zwingliańską interpretację Wieczerzy Pańskiej, lecz również luterańską. Ukazał także istotę sporu o obecność Chrystusa w Wieczerzy Pańskiej, który rozgorzał pomiędzy Zwinglim i Lutrem. Zaś prof. dr hab. Stanisław Obirek (Ośrodek Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego) przeniósł rozważania konferencyjne na płaszczyznę kulturowo-religijną: Kulturowe i religijne uwarunkowania polemiki Piotra Skargi z myślą Ulryka Zwingliego. Sesję zakończył referat pt. Luter, Zwingli, Kalwin. Trzy spojrzenia na Słowo i muzykę w Kościele w kontekście kultury muzycznej XVI w., który został wygłoszony przez ks. mgra Andrzeja Polaszka (Wydział Teologiczny ChAT) oraz Marię Polaszek (Wydział Historyczny Uniwersytetu Adama Mickiewicza).
Ostatnia część konferencji zdominowana została przez zagadnienia filozoficzne, etyczne i wychowawcze. Jako pierwszy głos zabrał ks. bp prof. ChAT dr hab. Marcin Hintz (Wydział Teologiczny ChAT), który przybliżył uczestnikom konferencji poglądy etyczne Reformatora z Zurychu. Następnie mgr Agnieszka Teresa Tys (Wydział Teologiczny ChAT) nakreśliła obraz Zwingliego jako wychowawcy. Konferencję zamknęło wystąpienie prof. ChAT dra hab. Rafała Marcina Leszczyńskiego (Wydział Teologiczny ChAT) na temat stosunku Zwingliego do filozofii.
Konferencja ukazała dorobek Ulryka Zwingliego z wielu perspektyw badawczych, wypełniła przynajmniej niektóre białe plamy w polskim stanie badań nad Reformatorem z Zurychu. Było to też ważne wydarzenie dla Kościołów reformacyjnych w naszym kraju, ponieważ polska bibliografia poświęcona Zwingliemu jest bardzo wąska, a niniejsza konferencja w krótkim czasie zaprezentowała szeroki wachlarz zagadnień związanych z twórczością Szwajcara. Organizatorzy mają także nadzieję, iż sympozjum pobudzi rozwój badań nad dokonaniami i teologią Zwingliego w naszym kraju.
Rafał Marcin Leszczyński i Agnieszka Teresa Tys