Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie

Marian Bendza, „Historia Kościoła prawosławnego Grecji”, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2015, ISBN 978-83-60273-39-5, ss. 353.

---

Dawid Binemann-Zdanowicz, „Uregulowanie stanu prawnego nieruchomości Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w III RP” (Warszawa 2020, ss. 426; współwydawca: Ośrodek Wydawniczy Augustana) ISBN 978-83-60273-58-6

„Po wojnie władze komunistyczne odebrały działającym w II Rzeczypospolitej kościołom ewangelickim 4500 nieruchomości oraz ok. 100 tys. gruntów rolnych i leśnych, z czego blisko 2500 nieruchomości sakralnych oraz obiektów związanych z nimi funkcjonalnie przekazano na własność Kościołowi katolickiemu. W 1993 r. zdominowane przez opcję katolicką władze III RP, w ramach naprawienia ewangelikom krzywd wyrządzonych w minionej epoce, zadeklarowały przywrócenie Kościołowi Ewangelicko-Augsburskiemu własności kilkunastu nieruchomości w granicach do 100 ha. Jednak po zmianie układu sił politycznych w Sejmie, w dniu 13 maja 1994 r. uchwalona została ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, przewidująca przywrócenie własności ewangelickiej na zasadach analogicznych, jak dla Kościoła katolickiego, co nie zostało jednak uwzględnione przez władze administracyjne. Niewykonanie ustawy z 1994 r. oraz zablokowanie przez władze realizacji art. 25 ust. 5 Konstytucji, który miał być gwarantem równouprawnienia wyznań w państwie, uniemożliwiło w znacznym stopniu rewindykację pozostałego w innych rękach mienia ewangelickiego. Całokształt tej problematyki podejmuje prezentowana monografia.” (odautorska prezentacja książki)

---

Bp Andrzej (Borkowski), „Modlitwa w prawosławnej tradycji filokalicznej”, Warszawa 2021, ISBN 978-83-60273-64-7, ss. 333.

„Recenzowana monografia jest wartościowym i potrzebnym dziełem na temat modlitwy, napisanym w oparciu o bogatą literaturę przedmiotu (również w językach obcych: greckim, rosyjskim i angielskim). Autor w syntetycznej formie przedstawił wiele zagadnień z zakresu życia duchowego, istotnych nie tylko dla prawosławnych wiernych, ale również i wszystkich innych chrześcijan, którzy pragną być w zażyłej relacji z Bogiem w Trójcy Przenajświętszych Osób.” – z recenzji prof. Krzysztofa Leśniewskiego (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)

---

Marcin Hintz, Michał Hucał, Wielowymiarowość ewangelickiego prawa kościelnego. Analiza porównawcza i teologiczno-prawna, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2018, ss. 371.

Tom autorstwa ks. bp. prof. Marcina Hintza i dr. Michała Hucała jest „efektem przedsięwzięcia badawczo-edytorskiego, które wcześniej zaowocowało przygotowaną przez tych samych uczonych publikacją pt. Ewangelickie Prawo Kościelne 1918–2018. Zbiór tekstów prawnych Kościołów ewangelickich w Polsce (Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2018, ss. 697). Oba woluminy są komplementarne. Pierwszy zawiera edycję najważniejszych aktów prawnych współczesnych Kościołów ewangelickich w Polsce i ich historycznych poprzedników. Tom omawiany tutaj to z kolei pogłębione studium naukowe norm prawnych ujętych we wskazanym zbiorze z uwzględnieniem ich podłoża teologicznego i historycznego. Stanowi ono szeroko zakrojoną erudycyjną prezentację porządku prawnego trzech Kościołów ewangelickich w Polsce: Ewangelicko-Augsburskiego, Ewangelicko-Reformowanego i Ewangelicko-Metodystycznego. Jest to osiągnięcie nowatorskie, pożądane i wartościowe.” (fragment recenzji wydawniczej)

---

Abp Jakub (Kostiuczuk), „Społeczne nauczanie Kościoła prawosławnego” (Warszawa 2020, ss. 176, ISBN 978-83-60273-55-5)

„Autor omówił istotne zagadnienia moralne i społeczne nurtujące współczesnego człowieka i spróbował na nie znaleźć rozwiązania w nauczaniu Kościoła prawosławnego. Książka przybliża czytelnikowi prawosławne stanowisko w odniesieniu do ważnych zagadnień nauczania społecznego, co z pewnością przyczyni się do uzupełnienia luki na ten temat w literaturze polskojęzycznej. Publikacja będzie pomocna w pracy naukowej i duszpasterskiej oraz pomoże w zrozumieniu prawosławnego stanowiska w kwestiach społecznych przez wykładowców etyki. Monografia znajdzie też ważne miejsce w spisie literatury pomocnej kapłanom Kościoła prawosławnego w działalności duszpasterskiej.” – z recenzji bp. dr. hab. Warsonofiusza (Doroszkiewicza)

---

Małgorzata Kowalczyk, Petr Poslední i Jiří Studený, Polsko-czeskie spotkania literackie.  (Warszawa 2019, ss. 174, ISBN 978-83-60273-51-7)

„Połączyła nas literatura. Polsko-czeskie spotkania literackie” to nowa opublikowana w naszym Wydawnictwie pozycja naukowa. Przygotowali ją uczeni z Polski i Czech: Małgorzata Kowalczyk, Petr Poslední i Jiří Studený. „Praca przedstawia innowacyjne poglądy na współczesne kształcenie czytelników, możliwości porównywania literatury polskiej i czeskiej oraz zwraca uwagę na metody twórczego pisania. Autorzy poruszają się nie tylko w obszarze dydaktyki literatury, lecz także nawiązują do pedagogiki kultury w erze informatycznej. Książka adresowana jest zarówno do młodzieży licealnej i jej pedagogów, jak również do szerokiej publiczności kulturalnej, zainteresowanej światem sztuki.” (fragment wstępu do książki). Zapraszamy do lektury!

---

„Jego Eminencja, Wielce Błogosławiony Anastazy, Arcybiskup Tirany, Durrës i Całej Albanii – doktor honoris causa Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie”, red. Helena Kwiatkowska, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2022, ss. 48 ISBN 978-83-60273-73-9

Publikacja wydana z okazji nadania w 2022 r. doktoratu honoris causa J.E. Anastazemu, Arcybiskupowi Tirany, Durrës i Całej Albanii. Zawiera laudację J.E. Metropolity prof. Sawy (Hrycuniaka), recenzje powstałe w procedurze nadania tytułu honorowego, uchwałę Senatu ChAT, odpis dyplomu doktorskiego oraz słowo wstępne J.M. Rektora ChAT abp. prof. Jerzego (Pańkowskiego).

---

Stefan T. Kwiatkowski, Uwarunkowania skuteczności zawodowej kandydatów na nauczycieli wczesnej edukacji. Studium teoretyczno-empiryczne. Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2018, ss. 907.

Książka poświęcona została problematyce przygotowania kandydatów na nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej do skutecznego wywiązywania się z zadań zawodowych charakterystycznych dla współczesnego przedszkola oraz klas I-III szkoły podstawowej. W części teoretycznej, na szerokim tle historycznym, analizie poddane zostały koncepcje odnoszące się do kompetencji nauczyciela. Szczególną uwagę poświęcono predyspozycjom warunkującym skuteczność w omawianym zawodzie. W części empirycznej przedstawione zostały natomiast wyniki ogólnopolskich badań własnych Autora. Dyskusja uzyskanych rezultatów zakończona została wnikliwymi wnioskami oraz szeregiem rekomendacji natury praktycznej.

---

Rafał Marcin Leszczyński, „Mikołaj Rej i wychowanie dla cnoty w »Żywocie człowieka poczciwego«” (Warszawa 2020, ss. 332) ISBN 978-83-60273-59-3

„Celem niniejszej pracy jest: 1) Rekonstrukcja poglądów parenetyczno-pedagogicznych Mikołaja Reja zawartych w trzech księgach Żywota człowieka poczciwego. 2) Udowodnienie tezy, iż bez powiązania poglądów pedagogicznych Reja z filozofią antyczną i teologią ewangelicką nurtu helweckiego oraz historią Kościoła ewangelicko-reformowanego w państwie polsko-litewskim nie sposób odczytać prawidłowo koncepcji wychowawczych Nagłowiczanina. 3) Obalenie stereotypu, według którego myśl wychowawcza Reja ma charakter wyłącznie religijny, a nie filozoficzny. 4) Udowodnienie tezy, iż poglądy Reja na wychowanie przedstawione przez niego w Żywocie opierały się przede wszystkim na filozofii antycznej; głównie na stoicyzmie rzymskim Seneki. Promowały więc one w pierwszym rzędzie wychowanie moralne inspirowane przez pogańską filozofię starożytną. 5) Ukazanie Reja jako pisarza, którego twórczość można zakwalifikować do filozofii wychowania, a nie tylko do filozofii praktycznej i wychowania religijnego. 6) Obalenie tezy, iż Rej był niewykształconym prostakiem, który nie miał większego pojęcia o osiągnięciach humanistyki zachodniej ani o filozofii antycznej.” (fragment Wstępu)

---

Tomasz Dariusz Mames, „Eucharystia Kościoła Starokatolickiego Mariawitów”, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2022, ss. 516 ISBN 978-83-60273-66-1

„Autor podjął głęboką refleksję nad samym misterium Eucharystii, ale i szeroko rozumianą pobożnością eucharystyczną, tak jak są one obecne w myśleniu i praktyce płockich mariawitów […]. Zamiarem Autora było wypełnienie luki w  związku z  brakiem całościowego opracowania eucharystycznej doktryny mariawitów […]. T. Mames dokonał nawet więcej, gdyż monografia obejmuje szersze spektrum aniżeli tylko doktryna eucharystyczna. Monografia daje również znakomity wgląd w historię mariawityzmu, a także inne aspekty mariawickiej doktryny, pozostające w związku z Eucharystią, zwłaszcza problematykę urzędu kościelnego i sukcesji apostolskiej […]. Stanowi ona niewątpliwie ważny wkład w  studia nad  mariawityzmem. Cechuje ją ekumeniczna otwartość i troska o naukowy obiektywizm.” – z recenzji wydawniczej ks. dr. hab. Rajmunda Porady, prof. Uniwersytetu Opolskiego.

---

Bogusław Milerski, „Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii”, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2011, ISBN 978-83-60273-19-7, ss. 335.

„Rozprawa stanowi studium hermeneutyki pedagogicznej opracowane na gruncie pedagogiki religii. Podjęta w niej tematyka ma przede wszystkim charakter teoretyczny. Głównym zamiarem badawczym było opracowanie koncepcji hermeneutyki pedagogicznej jako istotnego elementu teorii kształcenia oraz uprawomocnienie pojęcia rozumienia jako kategorii pedagogicznej będącej przesłanką kształcenia religijnego i humanistycznego. Aby zrealizować to zadanie musieliśmy, po pierwsze – przedstawić wykładnię samej hermeneutyki oraz jej status i aplikacje w pedagogice, i po drugie – przedstawić genezę oraz rozumienie dwóch kierunków teoretycznych: pedagogiki hermeneutycznej i hermeneutyki pedagogicznej. W pracy ukazaliśmy kształtowanie się hermeneutycznej tożsamości pedagogiki kultury jako pedagogiki humanistycznej oraz ukonstytuowanie się hermeneutyki pedagogicznej.” (fragment książki).

---

Renata Nowakowska-Siuta, PDAGOGIKA PORÓWNAWCZA. Konteksty metodologiczne, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2023, ss. 192, ISBN 978-83-60273-75-3

Monografia autorstwa Renaty Nowakowskiej-Siuty „Pedagogika porównawcza. Konteksty metodologiczne” ukazuje meta perspektywiczne sposoby prowadzenia badań porównawczych w pedagogice. Książka przybliża Czytelnikowi metodologię pedagogiki porównawczej prezentując zarówno tradycyjne ujęcia paradygmatyczne ale również inne, mniej znane koncepcie prowadzenia badań komparatystycznych. Choć nie jest podręcznikiem w klasycznym rozumieniu tego terminu, książka jest znakomitym przewodnikiem po metodologicznych zagadnieniach pedagogiki porównawczej zarówno dla specjalistów w tej subdyscyplinie nauk pedagogicznych jak i doktorantów i studentów.

Monografia ukaże się również  niebawem  w języku angielskim w związku z realizacją zadań umowy nr rej. MONOG/SP/0225/2023/01 dotyczącej realizacji projektu pt.: Metodologiczne konteksty pedagogiki porównawczej”, przyjętego do finansowania w drodze konkursu MEiN na realizację projektów w ramach programu pod nazwą „Doskonała nauka II”.

„Profesor Zbyszko Melosik – doktor honoris causa Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie”, red. Renata Nowakowska-Siuta, Tadeusz J. Zieliński, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2022, ss. 52 ISBN 978-83-60273-74-6

Pozycja opublikowana w związku z nadaniem w 2022 r. doktoratu honoris causa Panu prof. Zbyszkowi Melosikowi, prorektorowi Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, wybitnemu pedagogowi, socjologowi, humaniście. Zawiera laudację prof. Renaty Nowakowskiej-Siuty, recenzje sporządzone przez prof. Jerzego Nikitorowicza i prof. Stefana M. Kwiatkowskiego, wykład okolicznościowy prof. Zbyszka Melosika, uchwałę Senatu ChAT, odpis dyplomu doktorskiego oraz słowo wstępne J.M. Rektora ChAT abp. prof. Jerzego (Pańkowskiego).

Renata Nowakowska-Siuta, „O edukacji w Finlandii. Studium z pedagogiki porównawczej” (Warszawa 2021, ss. 218) ISBN 978-83-60273-62-3

„Edukacja fińska nie jest przez Autorkę […] rozważana / analizowana «sama w sobie», lecz zawsze w szerokich kontekstach społeczno-kulturowych, politycznych, historycznych. […] Prof. Renata Nowakowska-Siuta bardzo swobodnie, z wielką erudycją porusza się po podejmowanych problemach, a jej narracje są logiczne i dobrze uzasadnione. Autorka unika przy tym zdecydowanie i skutecznie jakiegokolwiek normatywizmu, moralizatorstwa czy dydaktyzmu. W swojej pracy ani przez moment nie wchodzi w rolę «wszystkowiedzącego» metanarratora, który «wie lepiej» lub ma uprzywilejowany dostęp do uniwersalnej wiedzy. Jej narracje są otwarte na znaczenia, zapraszają do dialogu, dyskusji, alternatywnych interpretacji. Pokazuje edukację fińską jako przykład pewnego interesującego i zasługującego na uwagę projektu pedagogicznego, ale również społeczno-kulturowego. Pokazuje także, że fińska edukacja nie jest «monolitycznym» wzorem do powielania, gdyż – jak pisze Autorka – «w reformach systemów edukacyjnych chodzi bowiem nie tyle o bezrefleksyjne powielanie cudzych pomysłów, ile raczej o autonomiczny projekt wpisujący się w potrzeby społeczne i kulturowe kraju».” – z recenzji prof. Zbyszka Melosika (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)

Wieloautorska monografia naukowa: „Odwaga odpowiedzialności. Demokratyczne przemiany życia społecznego w refleksji pedagogicznej” red. Renata Nowakowska-Siuta, Tadeusz J. Zieliński (Warszawa 2019, 345 ss., ISBN 978-83-60273-52-4)

W Wydawnictwie Naukowym ChAT przygotowano wieloautorską monografię naukową pt. Odwaga odpowiedzialności. Demokratyczne przemiany życia społecznego w refleksji pedagogicznej (redakcja naukowa: Renata Nowakowska-Siuta, Tadeusz J. Zieliński, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2019, 345 ss., ISBN 978-83-60273-52-4). Redaktorzy opracowania anonsują je w sposób następujący: „Prezentujemy rozprawy i eseje naukowe omawiające w sposób wartki, z intelektualną swobodą, wybrane aspekty życia społecznego, kwestie dotyczące odpowiedzialności indywidualnej za reguły świata, w którym funkcjonujemy, i jej przejawów – pasywności lub zaangażowania, zachowania czujności lub podejmowania ryzyka.”

Renata Nowakowska-Siuta, Romantyczny i pragmatyczny. Idea niemieckiego uniwersytetu neohumanistycznego i jej społeczne rekonstrukcje, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2018, 304 ss.

„Założeniem tej rozprawy jest (…) nie tylko rekonstrukcja, ale i próba zrozumienia dylematu, jaki towarzyszy uniwersytetowi nowożytnemu od początku jego istnienia: jaka idea, romantyczna czy pragmatyczna, powinna być w jego funkcjonowaniu dominująca? A może uprawniony jest raczej pogląd, że uniwersytet neohumanistyczny został pomyślany jako zarówno romantyczny w swej koncepcji, jak i pragmatyczny w modelu funkcjonowania? Niniejsza książka ma zatem na celu przedstawienie idei uniwersytetu neohumanistycznego i jej społecznej rekonstrukcji na tle historycznych, politycznych i kulturowych przemian zachodzących w Niemczech, począwszy od reformacji, a skończywszy na współczesnych debatach o roli i funkcjach uniwersytetu.” (fragment „Wprowadzenia”)

---

Jerzy Ostapczuk, „Cerkiewnosłowiański przekład liturgicznych perykop okresu Paschalnego i święta Pięćdziesiątnicy”, Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie, Warszawa 2010, ISBN 978-83-60273-09-8, ss. 616.

Przedmiotem monografii jest analiza tekstologiczna, teologiczna i liturgiczna perykop ewangelicznych okresów Paschalnego i po święcie Pięćdziesiątnicy, tzn. liturgicznych czytań z Ewangelii Jana i Mateusza, rękopiśmiennych głagolickich i cyrylickich ewangeliarzy krótkich (lesk). W opracowaniu poświęcono również wiele miejsca problemom klasyfikacji typologicznej i tekstologicznej cerkiewnosłowiańskich rękopisów Ewangelii, aktualizacji informacji o zachowanych manuskryptach (w Polsce i na świecie) oraz o cyrylickich starych drukach z tekstem Dobrej Nowiny, analizie krytycznych wydań greckiego i słowiańskiego tekstu Ewangelii oraz metodologii edycji cyrylickich ewangeliarzy niektórych typów.

---

Abp Jerzy (Pańkowski), „Misterium metanoi i spowiedzi” (Warszawa 2020, ss. 356) ISBN 978-83-60273-54-8

„Monografia abp. prof. dr. hab. Jerzego (Pańkowskiego) pt. »Misterium metanoi i spowiedzi« jest pionierskim opracowaniem problematyki przemiany duchowej chrześcijanina oraz misterium spowiedzi w naszym kraju. To wartościowe dzieło będzie przydatne dla kapłanów, którzy z niego czerpać będą mądrość pochodzącą ze Słowa Bożego i korzystać z doświadczenia charyzmatycznych spowiedników, żyjących zarówno w minionych wiekach, jak i współcześnie. […] Monografia abp. Jerzego, będąca użytecznym poradnikiem pastoralnym, zainteresuje również tych wszystkich wiernych, którzy pragną pogłębienia życia duchowego i bardziej świadomego uczestnictwa w życiu Kościoła prawosławnego.” – z recenzji prof. dr. hab. Krzysztofa Leśniewskiego (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)

Abp Jerzy (Pańkowski), Śmierć, pogrzeb i modlitwa za zmarłych w Kościele prawosławnym, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2018, 328 ss.

Kolejna publikacja J.E. Ks. Abp. Prof. Jerzego (Pańkowskiego), prorektora ChAT i kierownika Sekcji Teologii Prawosławnej, poświęcona praktycznym aspektom działalności Kościoła Prawosławnego, zbudowana na pogłębionej refleksji teologicznej. Dotyczy opieki duszpasterskiej nad człowiekiem cierpiącym i umierającym, jednocześnie odnosząc się do zagadnienia śmierci i posługi religijnej wobec zmarłych i ich otoczenia. Rozważania ujęto w 12 rozdziałach podejmujących następujące kwestie: śmierć i pogrzeb w tradycji starotestamentowej, śmierć i pogrzeb w świetle Nowego Testamentu, troska Kościoła o umierającego, modlitwa za zmarłych, żałoba, obrzędy pogrzebowe, pogrzeb ludzi świeckich, pogrzeb kapłana, pogrzeb mnichów, pogrzeb samobójców, ekshumacja, kremacja ludzkich zwłok.

---

Agnieszka Piejka, Kultura pokoju jako wyzwanie edukacyjne, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2017, 347 ss.

„Złożona i wieloaspektowa problematyka kultury pokoju jest w moim przekonaniu w niewystarczającym stopniu doceniona i doinwestowana w naszym społeczeństwie. Mam na myśli wszystko to, co w codzienności wydaje się dominować w relacjach społecznych, kreujące świadomość społeczną działania mediów, a także standardy obowiązujące w szkolnictwie. Idea kultury pokoju, która akcentuje odpowiedzialność obywatelską, troskę o innych ludzi i solidarność z nimi, odrzucenie przemocy, tolerancję i dialog, a także myślenie w kategoriach wykraczających poza wąską perspektywę »tu i teraz«, stoi w sprzeczności w stosunku do wielu tendencji dominujących w różnych obszarach życia społecznego. (…) Niniejszą publikację przygotowywałam z nadzieją na pozyskanie »nowych sprzymierzeńców«, potrafiących docenić pokojowy potencjał edukacji i zdolnych do interpretowania utopijnego charakteru idei pokojowego współistnienia w kategoriach pedagogicznej inspiracji i etycznego zobowiązania (…).” (fragment „Wstępu”)

---

Rafał Prostak, „Ogród murem oddzielony od pustyni. Relacje Kościół–państwo, wolność sumienia i tolerancja religijna w myśli pierwszych baptystów” (Warszawa 2020, ss. 254) ISBN 978-83-60273-61-6

„Książka traktuje o baptyzmie jako dysydenckim środowisku w Kościele Anglii w XVII stuleciu. Choć Czytelnik znajdzie w  niej przybliżenie okoliczności powstania pierwszych zborów generalnego i partykularnego baptyzmu, to uwaga autora koncentruje się na argumentacji pierwszych baptystów na rzecz rozdziału Kościoła i państwa, wolności sumienia oraz tolerancji religijnej. […] W baptystycznej argumentacji na rzecz świeckiego państwa bez większego trudu dostrzec można ewidentny związek między promocją określonej wizji Kościoła a roszczeniem afirmacji powszechnej wolności sumienia oraz tolerancji religijnej, kierowanym w stronę świeckiej zwierzchności, której to zwierzchności domawia się prawa do jakiejkolwiek ingerencji w sprawy wiary. Roszczenie to, dosadnie i jednoznacznie wyartykułowane przez pierwsze pokolenia baptystów, towarzyszy baptyzmowi po dziś dzień, bez względu na miejsce (otoczenie polityczne i eklezjalne), z którego baptystom przychodzi zabrać głos.” (fragment odautorskiej prezentacji książki)

---

Jakub Slawik, „Deuteroizajaszowy Sługa JHWH. Studium egzegetyczne” (Warszawa 2021, ss. 348) ISBN 978-83-60273-56-2

„Wnikliwa i spójna analiza samych Pieśni o słudze, a także ich kontekstu literackiego, pozwalają Czytelnikowi zapoznać się z rolą i zadaniami sługi Pana. Głównym, bardzo ważnym przedmiotem tej pogłębionej refleksji jest próba dotarcia do intencji dzieła Deuteroizajasza w odniesieniu do misji sługi na poziomie historycznym, a nie przez pryzmat późniejszych interpretacji.” – z recenzji dr hab. Anny Kuśmirek, profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

---

Jerzy SOJKA, „Wieczerza Pańska jako »nota ecclesiae« w publikacjach Światowej Federacji Luterańskiej”, Warszawa 2021, ISBN 978-83-60273-57-9, ss. 653.

»Stawanie się wspólnotą…« ukazuje dynamiczny proces rozwoju największej globalnej organizacji zrzeszającej Kościoły luterańskiej – Światowej Federacji Luterańskiej – Wspólnoty Kościołów (ŚFL). Rozważany jest on w trzech kontekstach. Po pierwsze, samorozumienia ŚFL, a więc do Zgromadzenia Ogólnego w Budapeszcie (1984) rozpoznawania i uznania istniejącej wspólnoty ołtarza i ambony między Kościołami członkowskimi, a po nim pogłębiania rozumienia wspólnoty w odniesieniu do koncepcji communio. Po drugie, zaangażowania ekumenicznego, a więc odkrywania wspólnoty w perspektywie Kościoła powszechnego. Po trzecie zaś, uczenia się praktycznych konsekwencji bycia wspólnotą, a więc dostrzegania jej życiowych implikacji, zarówno w walce z apartheidem, jak i w szerszym zobowiązaniu etycznym. Ten proces budowania wspólnotowej tożsamości przebiegał w ŚFL w latach 1947-2017 w stałym dialogu z pojmowaniem Wieczerzy Pańskiej rozumianej w kategoriach nota ecclesiae, jak o tym uczy artykuł VII „Wyznania augsburskiego”. Monografia pokazuje zatem na konkretnym przykładzie, jak koncepcja jedności Kościoła ukuta przez luterańską Reformację kształtuje współczesną rzeczywistość stosunków wewnętrznych i ekumenicznych światowego luteranizmu.

Jerzy Sojka, Widzialne Słowo. Sakramenty w luterańskiej „Księdze zgody”, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2016, ss. 390.

Wyznania wiary XVI-wiecznej wittenberskiej Reformacji, związanej z Marcinem Lutrem i Filipem Melanchtonem, pozostają po dziś dzień standardem doktrynalnym Kościołów luterańskich, w tym Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. W monografii ukazano refleksję na temat sakramentów jako widzialnej postaci Słowa Bożego zawartą w normatywnym zbiorze tych wyznań czyli tzw. „Księdze zgody”.  Analiza rozpoczyna się od problematyki ogólnego rozumienia pojęcia sakramentu – jego definicja, liczby rytów uznawanych za sakramenty, roli Ducha Świętego i Słowa Bożego w ich rozumieniu, a także ich wymiaru obiektywnego (obecność zbawczego daru) i subiektywnego (wiara w obietnicę). Kolejnym krokiem jest analiza pożytków sakramentów, łącząca w sobie perspektywę ogólną oraz szczegółowe spojrzenie na poszczególne ryty sakramentalne: Chrzest Święty i Wieczerzę Pańską. Następnie zaprezentowane zostały kwestie dotyczące Chrztu (pytanie o Chrzest dzieci oraz jego związek z życiem chrześcijańskim) oraz Wieczerzy Pańskiej (obecność ciała i krwi Chrystusa w elementach, krytyka mszy, postulat udzielanie jej pod obiema postaciami oraz pomniejsze kwestie praktyczne). Całość zamyka prezentacja eklezjologicznego kontekstu sakramentów – ich roli jako notae ecclesiae i powiązania z urzędem kościelnym.

---

 „Uczelnia dialogu. Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie”, red. Jarosław Charkiewicz, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2022, ISBN 978-83-60273-72-2, ss. 136.

Książka jest wielobarwnym albumem zawierającym blisko 400 fotografii. W swej części tekstowej i na zdjęciach z różnych momentów ok. 70-letnich dziejów uczelni ukazuje ludzi z nią związanych, najważniejsze wydarzenia z przeszłości oraz dzień dzisiejszy tej wyjątkowej publicznej szkoły wyższej. Publikacja przynosi bliższą charakterystykę ChAT wraz jej Wydziałami: Teologicznym i Nauk Społecznych, biogramy rektorów, listę wszystkich profesorów i docentów z całej historii Akademii oraz jej doktorów honorowych. Książka ma walor dokumentu oraz jest atrakcyjną formą upowszechniania wiedzy nie tylko o uczelni, ale także o Kościołach, kręgach ekumenicznych i społecznych, z którymi ChAT jest związany i do których kieruje swoją ofertę edukacyjną i naukową.

---

„Ulryk Zwingli – teolog, humanista, reformator”, red. Rafał Marcin Leszczyński, Ewa Jóźwiak (Warszawa 2020, ss. 176) ISBN 978-83-60273-60-9

„Książka prezentuje dokonania jednego z najwybitniejszych reformatorów ewangelickich XVI wieku – Ulryka Zwingliego (1484–1531). Jest istotnym uzupełnieniem polskojęzycznych publikacji na jego temat. Zamieszczono w niej siedem tekstów, w których przedstawiono Zwingliego jako reformatora, humanistę i teologa. Artykuły zamieszczone w książce posiadają charakter interdyscyplinarny, ukazują wielowymiarowe i różnorodne zainteresowania Helwety. Zasadniczym trzonem publikacji są jednak zagadnienia teologiczne. Przedstawione są w niej osiągnięcia Zwingliego na niwie biblistyki, jego poglądy na temat sakramentologii i etyki, a także polemiki prowadzone z Zwinglim przez teologów jezuickich. W publikacji ukazano także stosunek reformatora do muzyki sakralnej i filozofii.” (prezentacja książki autorstwa jej redaktorów naukowych)

---

„Uszanujmy zmarłych. Problematyka ochrony starych cmentarzy i perspektyw prawa pogrzebowego”, red. Barbara Imiołczyk, Joanna Troszczyńska-Reyman, Tadeusz J. Zieliński, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2022, ss. 266 ISBN  978-83-60273-67-8

„Praca zbiorowa »Uszanujmy zmarłych« to ważna książka. Wyraziście i klarownie unaocznia znaczenie i potrzebę podejmowania tematu śmierci, cmentarzy i chowania zmarłych, które to tematy zazwyczaj umykają uwadze i refleksji we współczesnym świecie. Książkę wyróżnia różnorodność podejścia do tematu. Są w niej opracowania teoretyczne, ale także poradniki i relacje społeczników i wolontariuszy z ich działalności na rzecz ochrony cmentarzy, zwłaszcza cmentarzy starych, często całkiem zapomnianych, niszczejących i dewastowanych. Choć w tradycję europejską wpisana jest pamięć o osobach zmarłych i miejscach ich spoczynku, to jednak praktyka życia codziennego w Polsce skazuje cmentarze żydowskie, łemkowskie, ukraińskie, ewangelickie, grekokatolickie i prawosławne na zapomnienie. Tej niepamięci przeciwstawiają się autorzy książki, czynnie upominając się o zachowanie, ochronę i upamiętnienie starych cmentarzy, niezależnie od czasu ich powstania, stopnia zdewastowania oraz niezależnie od narodowości i wyznania osób na nich pochowanych. Książka uczy wrażliwości i empatii oraz tolerancji i otwartości na różne wyznania i religie. Podkreśla również, że cmentarze stanowią niezwykle ważny element dziedzictwa kulturowego i historycznego oraz są wyraźnym śladem istnienia i działalności minionych pokoleń.” – opinia doc. dr hab. Małgorzaty Bednarek, autorki monografii „Sytuacja prawna cmentarzy żydowskich w Polsce 1944–2019” (Kraków 2020)

---

Kalina Wojciechowska, Mariusz Rosik, „Głosząc przyjście Pana. Komentarz strukturalny do Drugiego Listu św. Piotra”, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2022, ss. 692 ISBN 988-83-60273-71-5

„Komentarz jest napisany z dużym kunsztem egzegetycznym i teologicznym. Zawiera on wiele cennych idei, które mają charakter nowatorski i z pewnością będą służyć jako wyzwanie i inspiracja do dalszych opracowań 2 P oraz innych tekstów biblijnych. Autorzy konsekwentnie realizują cel swojej pracy polegający na przywróceniu 2 P należnego miejsca we współczesnej refleksji biblistycznej. Z pewnością każdy po przeczytaniu niniejszego komentarza będzie w nowy sposób spoglądać na kunszt, oryginalność i zawartość teologiczną w 2 P. Uwypuklenie w komentarzu prorocko-apostolskiej nauki eschatologicznej oraz jej właściwej lub fałszywej interpretacji pozwoli badaczom na głębsze spojrzenie na problematykę natchnienia i katechezy chrzcielnej.” – z recenzji wydawniczej ks. prof. Mirosława Wróbla z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Kalina Wojciechowska, Mariusz Rosik, „Oczekując miłosierdzia. Komentarz strukturalny do Listu św. Judy” (Warszawa 2020, ss. 458) ISBN 978-83-60273-53-1

„Nowa publikacja Kaliny Wojciechowskiej i ks. Mariusza Rosika pt. „Oczekując miłosierdzia. Komentarz strukturalny do Listu św. Judy” jest dziełem bez precedensu nie tylko w biblistyce polskiej, ale także światowej. Dwadzieścia pięć wersetów zawartych w Liście św. Judy doczekało się odrębnego i obszernego komentarza, który otwiera okno na fascynujący świat apokaliptyki żydowskiej, judaizmu hellenistycznego, literatury grecko-rzymskiej oraz tekstów patrystycznych. Tekst czyta się z dużym zainteresowaniem i podziwem dla kunsztu egzegetycznego i erudycji autorów.” – z recenzji ks. prof. Mirosława S. Wróbla (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)

---

Włodzimierz Wołosiuk, „Śpiew wiary i miłości. Twórczość sakralno-muzyczna księdza Piotra Gutkiewicza”, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2021, ISBN 978-83-60273-63-0, ss. 131.

Prezentowane dzieło dotyczące zapomnianej twórczości muzycznej księdza Piotra Gutkiewicza wpisuje się w pełni w dokumentację osiągnięć muzycznych XX-wiecznej kultury polskiej. Autor przyjął czytelną i bardzo trafną metodę prezentacji pieśni. Ukazano je w następujący sposób: przedstawiono ich umiejscowienie w liturgii prawosławnej, dokonano profesjonalnej analizy każdego dzieła muzycznego, kończąc ją krótkim, trafnym komentarzem dotyczącym trudności wykonawczej i zaleceń realizacji muzycznej poszczególnych utworów. Integralną częścią publikacji są partytury 31 prezentowanych pieśni. Po dokładnej analizie tych dzieł jestem pełen uznania dla Pana Profesora Włodzimierza Wołosiuka za wykonaną pracę i przyczynienie się do popularyzacji twórczości księdza Piotra Gutkiewicza.” (z recenzji prof. Szymona Kawalli).

Włodzimierz Wołosiuk, Zjawisko kontrafaktury we wschodniosłowiańskim prawosławnym śpiewie liturgicznym. Zagadnienia wybrane, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2017, 120 ss.

Kontrafaktura to zmiana oryginalnego tekstu w utworze wokalnym nowym tekstem względnie zastąpienie muzyki dawnej pieśni nową. Zjawisko to występuje także w śpiewie wschodniosłowiańskich Kościołów prawosławnych. Poświęcono mu monografię prof. Włodzimierza Wołosiuka, który ukazał je w sposób integralny, czyli podejmując jednocześnie wątki muzyczne i teologiczne. Publikacja zawiera wiele przykładów nutowych. Jest nie tylko cennym przyczynkiem w dyskusji naukowej, ale także praktyczną pomocą dla muzyków cerkiewnych, psalmistów i dyrygentów chórów.

---

Prawo do prywatności w Kościołach i innych związkach wyznaniowych. Od tajemnicy duszpasterskiej do ochrony danych osobowych, red. Tadeusz J. Zieliński, Michał Hucał, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2019, ss. 487 ISBN 978-83-60273-49-4.

Celem tej przygotowanej przez 17 autorów pracy zbiorowej jest zaprezentowanie obecnych i planowanych rozwiązań prawnych oraz poglądów i doświadczeń różnych związków wyznaniowych w zakresie prawa do prywatności, jak również zagadnień związanych z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa w tym zakresie. Książka zawiera w szczególności studia dotyczące aspektów historycznych tajemnicy spowiedzi i rozmów duszpasterskich, jak również aktualnych kwestii przetwarzania danych osobowych przez związki wyznaniowe oraz kolizji wolności religijnej i prawa do prywatności – zarówno w Polsce, jak i w Unii Europejskiej. Prezentowana publikacja jest także okazją do przedstawienia po raz pierwszy norm prawnych i stanów faktycznych przez wybranych przedstawicieli mniejszościowych związków wyznaniowych w Polsce – w zakresie ochrony danych osobowych oraz tajemnicy duszpasterskiej.

---